W wieku 77 lat zmarł Jerzy Kamas, wybitny aktor teatralny i filmowy, niezapomniany odtwórca roli Stanisława Wokulskiego w serialu "Lalka". W zeszłym roku media informowały, że aktor zmaga się z chorobą nowotworową.

O śmierci artysty poinformował zespół Teatru Ateneum.

Z głębokim żalem i smutkiem żegnamy Jerzego Kamasa, wybitnego aktora, naszego przyjaciela i mistrza. Od 1971 r. stworzył na scenie Teatru Ateneum kilkadziesiąt wybitnych ról. Pozostanie w naszej pamięci na zawsze

Teatr Ateneum

Jerzy Kamas przez całą zawodową karierę związany był z teatrem, w tym przez ponad czterdzieści lat z warszawskim Teatrem Ateneum.

"Z głębokim żalem i smutkiem żegnamy Jerzego Kamasa, wybitnego aktora, naszego przyjaciela i mistrza. Od 1971 r. stworzył na scenie Teatru Ateneum kilkadziesiąt wybitnych ról. Pozostanie w naszej pamięci na zawsze" - poinformowano na stronie internetowej teatru.

Zespół i dyrekcja Teatru Ateneum pożegnali aktora słowami: "Drogi Panie Jerzy, Kochany Jurku! Trudno nam myśleć o Ateneum bez Twojej w nim obecności. Ostatnio zbyt często myślimy, że 'TAM również musi być jakieś ATENEUM'. Dziś bardzo mocno chcemy w to wierzyć. Odpoczywaj w pokoju".

Oprócz wybitnych ról teatralnych Kamas stworzył też wiele niezapomnianych kreacji w filmach. Wystąpił m.i. w "Dolinie Issy" w reżyserii Tadeusza Konwickiego, "Cudzoziemce" w reż. Ryszarda Bera czy "Nocach i dniach", dwuczęściowym dziele Jerzego Antczaka. W ciągu swojej kariery współpracował także m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem i Maciejem Prusem.

Wokulski w "Lalce"   

Dla wielu pozostanie w pamięci jako odtwórca roli Stanisława Wokulskiego w serialu "Lalka" w reżyserii Ryszarda Bera. Pojawił się także m.in. w "Królowej Bonie", "Życiu Kamila Kuranta" czy "Klanie".

Na początku 2014 roku media informowały, że Kamas jest poważnie chory i zmaga się z nowotworem.

Miłość do teatru

Urodził się 8 lipca 1938 r. w Łodzi. Studiował na Wydziale Aktorskim łódzkiej "filmówki". Po raz pierwszy wystąpił w teatrze w 1957 roku - na scenie Teatru Ziemi Łódzkiej zagrał w sztuce "Kowal, pieniądze i gwiazdy" Jerzego Szaniawskiego, którą wyreżyserowała Stefania Domańska. Trzy lata później w innym łódzkim teatrze - Powszechnym - wystąpił w dwóch sztukach Williama Szekspira: "Wieczorze Trzech Króli" (reż. Jerzy Walden) i "Śnie nocy letniej" (reż. Emil Chaberski).

W łódzkim Teatrze Powszechnym grał do 1964 r. - wystąpił tam m.in. w "Klubie Pickwicka" Karola Dickensa i "Fizykach" Friedricha Duerrenmatta. W latach 1964-67 był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie. Na jego scenie zagrał m.in. Poetę w "Wyzwoleniu" Stanisława Wyspiańskiego (reż. Bronisław Dąbrowski), Filcha w "Operze za trzy grosze" Bertolta Brechta (reż. Lidia Zamkow) i Makdufa w "Makbecie" Szekspira (reż. Lidia Zamkow).

Od 1968 r. Kamasa można było oglądać na scenie Teatru Narodowego w Warszawie. Wystąpił tam w wielu spektaklach wyreżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza - m.in. jako Bianchetti w "Nie- boskiej komedii" Zygmunta Krasińskiego (1969), Inkwizytor w "Świętej Joannie" George'a Bernarda Shawa (1969), Car w "Kordianie" Juliusza Słowackiego (1970) i Klaudiusz w "Hamlecie" Szekspira (1970). W Teatrze Narodowym zagrał też w "Ryszardzie III" Szekspira, jako Ryszard książę Gloucester (1969, reż. Jan Maciejowski) i "Operze za trzy grosze" Bertolta Brechta, jako Mackie Majcher (1970, reż. Jan Maciejowski).

Wierny Ateneum

W 1971 r. Kamas zaczął występować na scenie warszawskiego Teatru Ateneum. Grał tam w spektaklach reżyserowanych m.in. przez Janusza Warmińskiego, Kazimierza Kutza i Macieja Prusa.

U Warmińskiego zagrał m.in. we "Wspólniku" Friedricha Durrenmatta (1973, jako Cop), "Wierzycielach" Augusta Strindberga (1982, jako Adolf) i "Wiśniowym sadzie" Antoniego Czechowa (1986, jako Leonid Andrejewicz Gajew). U Kutza - w "Śmierci Dantona" Georga Buchnera (1982, jako Robespierre) i "Zwierzeniach służki Zerliny" Hermanna Brocha (1992, jako Pan A.). U Prusa - w "Szewcach" Witkacego (1971, jako Młody chłop), "Don Carlosie" Fryderyka Schillera (1972, jako Ojciec Domingo), "Fantazym" Juliusza Słowackiego (1973, jako Hrabia Fantazy Dafnicki) i "Gyubalu Wahazarze" Witkacego (1973, jako Wahazar).

O kreacji Kamasa w "Gyubalu Wahazarze" pisano na łamach "Kultury": "Jest dosłowny, gra tę rolę bez modnego w interpretacji sztuk Witkiewicza dystansu, nawet bez ironii, wydaje się jednak, iż to właśnie było zamierzeniem inscenizatora. Jego Wahazar jest groźny i okrutny, i naprawdę samotny". Za rolę w wystawionej na deskach Ateneum "Pornografii" Witolda Gombrowicza (reż. Andrzej Pawłowski) - gdzie wcielił się w rolę Fryderyka - Kamas otrzymał w 1985 r. nagrodę prezydenta Warszawy.

Autor: kg//rzw / Źródło: tvn24.pl, PAP

*****

Odszedł zasłużony kulturze polskiej i australijskiej

Yoram Jerzy Gross  (1926 - 2015) 

Pochodzący z Krakowa reżyser, scenarzysta i producent filmowy, twórca australijskiego kina animowanego, Yoram Jerzy Gross zmarł wczoraj w Sydney w wieku 89 lat. Uroczystości pogrzebowe odbędą się w piątek.

 Yoram Gross każdego roku odwiedzał Polskę i robił to z wielkim sentymentem. W Australii oprócz  pracy zawodowej jako producent filmowy do końca swych dni brał udział w życiu polonijnym  i żywo  interesował sie sprawami polskimi. Był równiez sponsorem naszego portalu. Jego ostatnim wkładem w życie polonijne było ufudowanie nagród konkursowych dla dzieci na naszym sobotnim pikniku redakcyjnym w Liverpoolu.

Jerzy Gross urodził się w 1926 roku w Krakowie, w rodzinie żydowskiej - jako najmłodsze dziecko Jakuba Grossa i Sary, z domu Szarf. Jego rodzice byli właścicielami dwóch ekskluzywnych sklepów z porcelaną przy Krakowskim Rynku. Po wybuchu wojny we wrzesniu 1939 r. ojciec z najstarszym synem Józkiem uciekli na Ukrainę. Jakub Gross zginął w pogromie w Sarnach. Józef trafił do armii Andersa i służył w RAF-ie. Jurek z matką, siostrą Klarą i bratem Natanem, ukrywali się początkowo w Krakowie, potem we wsi Grębałów. W końcu, jak wielu innych, trafili do krakowskiego getta. Po przekupieniu strażnika  uciekli  z getta i w końcu zdobyli aryjskie papiery.

 Jerzy był odtąd uczniem, Marianem Wiśniewskim. Podczas okupacji ukrywał się w 71 miejscach. Jego matka przeżyła Auschwitz. Z obozu do Krakowa wróciła pieszo. Warszawskie losy zetknęły nieświadomego wtedy chłopca z członkami Żegoty, Stefanem Zgrzembskim i Ireną Sendler oraz z Jerzym Gołońskim - organizatorem Szarych Szeregów w Otwocku. Tuż po wojnie poznał także Władysława Szpilmana, dla którego grał na organkach w dopiero co uruchomionym Polskim Radiu na Pradze.

  Decyzję o opuszczeniu Polski podjął w 1950 roku, po tym jak służby bezpieczeństwa  urządziły w jego mieszkaniu rewizję. W Izraelu nazwano go Yoram. Odtąd używał dwojga imion. Pracował jako operator kroniki filmowej. Ale swoją twórczością chciał też opowiadać o miłości. Zaczął więc realizować filmy eksperymentalne. Wówczas to odkrył , że możliwe jest robienie filmów bez pieniędzy. Pierwszą większą produkcją był "Józef Marzyciel" - kukiełkowa realizacja biblijnej opowieści. Zdobyła ona uznanie Ministerstwa Kultury. Dzięki temu filmowi Yoram reprezentował Izrael na festiwalu w Cannes. Aż do pojawienia się "Walca z Baszirem", film Grossa był jedyną pokazywaną tam izraelską animowaną fabułą.

 Mniej szczęśliwie układało się jego życie rodzinne. W Izraelu zmarła jego matka, a także żona Alina. Sandrę, drugą żonę, poznał w pracy. Malarka pracowała przy jego animacjach. Kiedy ich syn Guy miał 2 lata, wybuchła wojna sześciodniowa. Gross chciał uchronić go przed wojennymi doświadczeniami. W 1968 roku wyjechali do Australii. Zamieszkali w Sydney i kontynuowali pracę nad animacjami w do dzisiejszego dnia działającym studio  Yoram Gross Films. Do jego najbardziej znanych filmów należą: "Dorotka i Kangur", "Blinky Bill", "Tabaluga, Skippy", "Flipper i Lopaka".

 Dwa lata temu Yoram Gross wziął na warsztat, stworzonego przez Zbigniewa Lengrena, wieloletniego bohatera ostatniej strony popularnego dwutygodnika krakowskiego Przekrój, Profesora Filutka, któremu przywrócił życie w animowanych miniaturach. Pisaliśmy o tym w Bumerangu Polskim

  W 1995 r. Gross został odznaczony Orderem Australii za nadzwyczajny wkład w rozwój tutejszego przemysłu filmowego, a w 2011 r. otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP  oraz Srebrny Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis

Jak mówi jego syn Guy Gross, "w swoich filmach ojciec starał się zawrzeć przesłanie, które ma coś wspólnego z jego prywatną filozofią - żeby być dobrym dla ludzi, żeby dawać im radość".

kb/BumerangMedia

  * * *

Uroczystości pogrzebowe odbędą się w piątek, 25 września o godz. 15:30 w East Chapel, Northern Suburbs Memorial Gardens & Crematorium, 199 Delhi Rd, North Ryde.

 * * *

W lutym ub.r. Yoram Gross  w swoim studio na Woollahra udzielił ostatniego  wywiadu Bumerangowi Polskiemu po wizycie w siedzibie ONZ w Nowym Jorku.