wtorek, 5 listopada, 2024
Strona główna > Varia > MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI O OFIARACH HOLOKAUSTU

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI O OFIARACH HOLOKAUSTU

w Instytucie Polskim w Wiedniu. O 70. rocznicy powstania Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau to najbardziej rozpoznawalny symbol terroru, ludobójstwa i Szoa na świecie. W obozie utworzonym przez Niemców w połowie 1940 roku na przedmieściach Oświęcimia zginęło co najmniej 1,1 mln osób. W lipcu 1947 roku na terenie byłego obozu polski sejm powołał do istnienia Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Z okazji Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, przypadającego 27 stycznia, Instytut Polski w Wiedniu zorganizował we wtorek spotkanie z udziałem środowiska austriackiego i polonijnego, poświęcone 70. rocznicy powstania Muzeum.

– „Tysiące nagrobków, pomników i innych miejsc pamięci stanowi symbol ludobójstwa. Choć większość ofiar Holocaustu pozbawionych jest własnych grobów, dzięki ludziom, instytucjom i wydarzeniom takim jak Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Holocaustu możemy oddać cześć ich pamięci” – mówił, otwierając spotkanie, dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu Rafał Sobczak.

W uroczystym wieczorze upamiętniającym ofiary Holocaustu w Instytucie Polskim udział wzięli sekretarz generalny Zukunftsfonds der Republik Österreich oraz przedstawiciele austriackiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Wiedeńskiego Instytutu im. Szymona Wiesenthala (Wiener Wiesenthal Institut für Holocaust-Studien), Archiwum Austriackiego Ruchu Oporu (Dokumentationsarchiv des Österreichischen Widerstandes) oraz Komitetu Miejsca Pamięci w Gusen (Gedenkkomitee Gusen).

Gościem specjalnym uroczystości był dr Jacek Lachendro, zastępca kierownika Centrum Badań w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau, który podczas swojego wykładu przedstawił historię, zbiory oraz działalność Muzeum. Podczas wydarzenia pokazany został również film dokumentalny pt. „Pamięć – Świadomość – Odpowiedzialność”, przygotowany wspólnie przez Telewizję Polską S.A. oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w związku z 70. rocznicą utworzenia Muzeum. Film został zrealizowany przy współfinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego

Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau został wyzwolony przez żołnierzy Armii Czerwonej 27 stycznia 1945 roku. Już kilka miesięcy po zakończeniu wojny grupa polskich byłych więźniów zaczęła publicznie propagować ideę upamiętnienia ofiar Auschwitz. Gdy tylko stało się to możliwe, część z nich przybyła na teren byłego obozu, by chronić poobozowe obiekty i ruiny. Jeszcze przed oficjalnym powołaniem do życia Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau przygotowali oni na tym terenie pierwszą wystawę, która została otwarta 14 czerwca 1947 roku. W ceremonii otwarcia wystawy wzięło udział ok. 50 tys. osób, w tym byli więźniowie, rodziny pomordowanych, ludzie z całej Polski, delegacje polskich władz, a także przedstawiciele Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich i Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej oraz delegaci ambasad: brytyjskiej, czechosłowackiej i francuskiej. Przez kilkadziesiąt lat były obóz odwiedzało przeciętnie każdego roku ok. 500-600 tys. osób, a od początku wieku XXI liczba ta zaczęła rosnąć. Nieprzerwanie od 2007 roku Muzeum odwiedza corocznie ponad milion osób z ponad stu krajów. W 1979 roku cały obszar Muzeum wpisano na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Spotkaniu w Instytucie Polskim w Wiedniu towarzyszyła wystawa pt. „Klisze pamięci. Labirynty”, będąca zbiorem prac byłego więźnia niemieckich obozów Mariana Kołodzieja, wybitnego polskiego scenografia filmowego oraz teatralnego, będących artystycznym zapisem gehenny widzianej oczyma świadka.

Marian Kołodziej jako młody człowiek po wybuchu II wojny światowej próbował przedostać się do wojska polskiego we Francji. Został aresztowany przez Gestapo i 14 czerwca 1940 roku deportowany do Auschwitz. Do 1945 roku był więziony także w Gross-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen. Jako ocalały były więzień ukończył po wojnie wydział scenografii krakowskiej ASP. Współpracował z teatrami w Gdańsku i Warszawie. W ostatnich latach twórczości poruszał tematykę obozową. W 1992 roku doznał udaru mózgu. Rehabilitacją w chorobie stało się powstające od tego czasu dzieło życia artysty pt. „Klisze pamięci. Labirynty”. Kołodziej tworzył je przez 16 lat. Prace przedstawiają wizję gehenny obozowej w niemieckim obozie Auschwitz, a jednocześnie podkreślają heroiczne zwycięstwo odniesione tam przez polskiego franciszkanina, św. Maksymiliana Kolbego, który oddał życie za współwięźnia Franciszka Gajowniczka.

„Podczas II wojny światowej polski rząd na uchodźstwie, a także tysiące Polaków instynktownie angażowały się na rzecz Żydów na znak ludzkiej solidarności, choć w okupowanej Polsce groziła za to kara śmierci. Utworzona na okupowanych ziemiach polskich Rada Pomocy Żydom „Żegota“ była jedyną organizacją w okupowanej Europie, powołaną specjalnie w celu ratowania Żydów. Warto również wspomnieć, że Polacy stanowią największą grupę wśród osób odznaczonych honorowym tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przez Yad Vashem – Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Państwa Izrael” – mówił dyrektor Sobczak.

Jedną ze Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata jest Irena Sendlerowa, która w latach 1939-1942, jako pracownica Wydziału Opieki Społecznej m.st. Warszawy, wraz ze swymi współpracownikami, uratowała prawie 2,5 tysiąca żydowskich dzieci z warszawskiego getta. Na pamiątkę 10. rocznicy Jej śmierci, Sejm RP ustanowił rok 2018 Rokiem Ireny Sendlerowej. Z tej okazji Instytut Polski w Wiedniu w maju tego roku zaplanował uroczystości poświęcone historii i zasługom tej „Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata”.

/Źródło: Instytut Polski w Wiedniu/